Herkese merhaba.
Başlıkta beklentilerden bahsettim; talep ettiğiniz; evinizde, ofisinizde, işletmenizde veya sokaklarda görmek istediğiniz ürünlerden neler bekliyoruz?
Herkesin kendine göre zevkleri vardır. Ne derler bilirsiniz; “Zevkler ve renkler tartışılmaz.”. Bu doğru… Ancak zevklerin yanında bir de aldığımız ürünlerden beklentilerimiz vardır; kolaylık sunsun, hemen bozulmasın vb. Hatta bazen de “yerli malı mı, ithal mi?” seçeneğini düşünenler de var.
Uzun ömrü seçenekler arasına almadım; çünkü ekonominin getirdiği görüşten dolayı şirketler bu seçeneğe yaklaşmamaktadır. Eski antika diye tabir ettiğimiz, dedelerimizden kalan mobilyaların genelleştirilen “kalite” kavramı, günümüzde mevcut değil. Benim odamda dedemden kalan 70 yıllık masa var, eminim sizlerin veya akrabalarınızın kullandığı geçmişten kalan büfe, koltuk, masa vb. eşyalar halen mevcuttur. Şuan kullandığımız herhangi bir eşya çocuklarınıza, torunlarınıza kadar korunabilecek mi? Hayır.
IKEA; Evinizin herşeyi...
Konuyla ilişkili bir örnek olarak IKEA markasını ele almak istedim; bunun birinci sebebi; markanın ürünleri kullandığım için iyi biliyorum diğer sebeplerini ilerleyen satırlarda ve bölümde anlatacağım.
IKEA, Ingvar Kamprad tarafından 1943 yılında kurulmuş. Adını Ingvar Kamprad’ın baş harfleri (IK) ve büyüdüğü köyün Elmtaryd ve çiftliğin Agunnaryd baş harflerinden (EA) almıştır. Kamprad ticaret hayatına 5 yaşında komşularına kibrit satmakla başlamış. 17 yaşında IKEA’yı kurmuş. Önce kurşun kalem, cüzdan, naylon çorap vb. ürünler satmış. daha sonra 1948 yılında mobilya üretimine başlamış ve bir galeri açarak bir ilki gerçekleştirmiş. Böylece müşteriler ürünü almadan önce görmesini sağlamıştır. Bu hareket onun için çok avantajlı bir hal almıştır çünkü bu durum diğer mobilyacılar için büyük sıkıntı yaratmıştır. 1958’de ilk mağazasını, 1963 yılında ise İsveç dışında ilk mağazasını açmış. Zaman geçtikçe de Dünya’nın birçok noktasına mağazasını taşımıştır. Türkiye’de de hali hazırda 5 adet mağazası var.
Tarihini elimden geldiğince kısa anlatmaya çalıştım. Ancak burada kısa bir dipnot geçmek istiyorum; 5 yaşında ticarete başlayıp, bazı inceliklerini fark ediyor ve yeni fikirler üretiyor. Bu gerçekten benim için ilgi çekici… Hatırlıyorsanız bir reklam vardı; küçük bir çocuk, bisikleti ile taşımacılık yapıyor, daha sonra arkadaşları ile ekip kuruyor ve ekip büyüdükçe bellerine bağladığı balonlar ile onları takip ediyordu. Böyle hikayeleri okudukça heyecanlanmamak elimde değil.
IKEA ürünlerini birçoğumuz kullanmıştır. Eşim özellikle mumlarını ve mumluklarını çok seviyor. Benim ise mobilyadan beklentim hızlı deforme olmasın, estetik görünsün, fiyatı cazip olsun. Marka bunları sağlıyor mu? Evet. Farklı tasarımları var mı? Bana göre evet.
Şirketin vizyonunda eşitlik temeline dayanan kaliteyi uygun fiyata herkesin alabileceği şekilde sunmak var. Ürünlerin doğal olduğu, yenilikçi ve özenli bir şekilde üretildiği vurgulanmaktadır.
Bu ürünlerin ayrı bir özelliği de modüler olmasıdır. Üstelik yapımı çok pratik. Mobilyalarla verilen montaj kılavuzu anlaşılır ve kolay bir şekilde anlatılmış. Geriye sadece talimatlara uyup birleştirmek kalıyor. Bu özellikleri de benim için çekici geliyor. Ben çocukken, gazete bayileri kağıt maketler satardı. Hepsini satın almaya çalışır ve o gün yapımını bitirirdim. Lego setlerini ayrı severdim, hele ki benim ilkokul dönemimde K’nex vardı. Parçaları bir araya getirip ortaya bir şey çıkarma tutkusu işte buradan geliyor.
Üretim demek sadece ürünü ortaya çıkarmak değildir.
Satın aldığım farklı markalar yok değil. Modüler sistemler günümüzde yaygınlaştı. Bu sistemlerle ilgili küçük bir karşılaştırmayı sizlere sunmak isterim.
Resimde görmüş olduğunuz iki farklı ürünün montaj kılavuzları mevcut. Bir tanesi IKEA markası bir diğeri de yerli bir imalatçıya ait bir kılavuzdur. Bir yanda anlaşılır, yalın ve açık bir şekilde şematik görüntüler varken diğer yanda bir karmaşa söz konusu...Tabi birçoğumuzun aslında böyle kılavuza da ihtiyacı yoktur ama sağlıklı bir montaj için kılavuzlar gereklidir. Bu konuda sizlere asıl anlatmak istediğim şey düşünce farklarıdır. Üretirken bir kısım detayları gözden kaçırıyoruz. Öncelik müşteriyi düşünerek hareket etmektir. Ürettiğiniz yada hizmet sunduğunuz ne varsa A’dan Z’ye, müşteri odaklı olmalıdır. Kullanışlı, estetik, anlaşılır, sağlam, güvenilir, sağlıklı vb. sektörünüze göre daha ne eklemek isterseniz.
IKEA ayrıca ürünlerinin arkasında durmasının en büyük nedeni test laboratuvarlarıdır. Bu test süreçlerini bazı mağazalarda görebiliyorsunuz; pnömatik bir sistem sürekli olarak ürünlere yük uygular. Aşağıdaki videoda da uygulanan testleri görebilirsiniz. Belirlenen ürünlere belirli yüklerde uygulama yapılarak dayanıklılıkları müşterilere sunuluyor.
Çok sevdiğim “Devrim Arabaları” filmi vardı. Bir sahne hatırlatmak istiyorum sizlere; Türk mühendisler kısıtlı günde yerli bir otomobil üretme sürecinde; 2 mühendis büfeye gider ve gazetede yerli imalat arabanın yanlış olduğu yazar. Büfedeki adam yazıyı doğrular ve mühendis “neden” diye sorar. Eline iki kalem alan büfeci, ilk kalemi göstererek “bu gavur malı” der; kıramaz. Bir diğerini eline alarak “Bu da yerli malı” der; kolaylıkla kırar. 1960 yıllarından bahsediyor olabiliriz ama günümüzde örneklerimiz ve eksiklerimiz yok mu? Veya üretimde farklı bakış açılarına hala neden yeterince sahip olamıyoruz?
Ele aldığım konuda IKEA örneğinin diğer sebeplerini bir sonraki "Beklentilerimizin her şeyi. Bölüm II" başlığında anlatacağım.
